25 tips voor een zero waste keuken

Wil jij minder plastic gebruiken of je hoeveelheid afval verminderen? Goed bezig! Met hele kleine stapjes kan je al een verschil maken. Om je te helpen hebben wij in deze blogpost “zero waste swaps” verzameld om minder plastic of wegwerpartikelen in de keuken te gebruiken. Voor een plasticvrije badkamer kan je je laten inspireren door deze blogpost. Zelf zoeken wij ook naar manieren om ons (plastic) afval te verminderen en dus hebben we al een hoop alternatieve producten uitgeprobeerd. Alles wat wij hebben geleerd delen we graag met jou. Lees hier 25 tips voor een zero waste keuken.

Het probleem van plastic vervuiling

Plastic leek ooit zo fantastisch omdat het voor eeuwig meegaat en onverwoestbaar is. Nu blijkt het een absolute ramp omdat het voor eeuwig meegaat en onverwoestbaar is. Dat plastic vervuiling een enorm probleem is voor dieren en de natuur weten we inmiddels allemaal, maar hoe we het probleem tegen kunnen gaan lijkt soms behoorlijk lastig. Plastic zit namelijk niet alleen in de producten die overduidelijk van plastic gemaakt zijn, zoals plastic speelgoed en plastic zakken. Plastic zit bijvoorbeeld ook in kledingstukken en schoenzolen. Ook de term microbeads klinkt je vast bekend in de oren. Minuscule kleine plastic deeltjes die verwerkt zijn in onder andere verzorgingsproducten en schoonmaakmiddelen en die via je gootsteen of doucheputje in het water terechtkomen en bijdragen aan de plastic soup.

Is zerowaste leven mogelijk?

Gelukkig zijn er ook al veel retailers en producenten die hebben besloten dat het anders moet en kan. Zo is er inmiddels voor bijna elk wegwerp of plastic product een duurzamer alternatief beschikbaar. Zie daarvoor onderstaande tips. De tips zijn verdeeld over zes categorieën: voeding, koken, bewaren, schoonmaken, boodschappen en (buiten de deur) eten en drinken. Wij kunnen (nog) niet zeggen dat wij zelf volledig zero waste leven, maar elk plastic of wegwerp product dat je verwisselt voor een plasticvrij alternatief (of niet meer koopt en gebruikt) is een stap in de goede richting. Lees snel verder hoe je stap voor stap naar een duurzamer leven gaat, te beginnen met 25 tips voor een zero waste keuken.!

Inhoudsopgave

• Het probleem van plastic vervuiling
• Is zerowaste leven mogelijk?
• Voeding
• Koken
• Bewaren
• Schoonmaken
• Boodschappen
• (Buiten de deur) eten en drinken
• Conclusie 

Deze post kan affiliate links bevatten. Dat betekent dat wij commissies kunnen ontvangen als jij ervoor kiest iets te kopen via links in deze posts (zonder extra kosten voor jou). Meer details hierover vind je op onze affiliate pagina.

Voeding

1. Theezakjes. Sommige merken voegen polypropyleen toe aan hun theezakjes zodat ze minder snel scheuren. Het gevolg: plastic deeltjes in je thee en in je lijf terwijl je dacht je dag gezond te beginnen. Gelukkig zijn er een hoop thee merken waarvan de zakjes plastic vrij zijn, zoals Clipper, Twinings en Pukka. Losse thee kopen en een theezeef of thee-ei gebruiken kan natuurlijk ook.
2. Kauwgom. Wist je dat het stukje kauwgom waar je op kauwt tegenwoordig ook bijna altijd plastic bevat? Niet fijn voor de natuur, maar ook helemaal geen fijn idee voor je gezondheid! Kies voor een natuurlijke, plasticvrije kauwgom variant zoals BenBits of koop het gewoon helemaal niet meer.
3. Koffiecups. Lekkere koffie zonder barista-skills krijg je met koffiecups. Maar deze zijn gemaakt van aluminium of hard plastic, en moeten bij het restafval. Koffiepads, koffiefilters en losse koffie mogen wel bij het GFT afval. Toch liever cups gebruiken? Kijk dan bij De Koffiejongens voor 100% biologisch afbreekbare koffiecups voor je Nespresso apparaat. 

Koken

4. Bakpapier. Gebruik jij regelmatig bakpapier? Overweeg om een siliconen bakmat te gebruiken! Deze gaan heel lang mee en maak je eenvoudig schoon. Wederom zijn herbruikbare bakmatten niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor je gezondheid omdat bakpapier (lage hoeveelheden van) de chemische stof PFAS bevat.
5. Snijplanken. Bij het gebruik van plastic snijplanken komen microplastics vrij. Elke keer dat je de snijplank gebruikt, snij je miniscule stukjes plastics los van de plank, die linea recta op je eten en in je lijf verdwijnen. Zie voor meer informatie deze tip van Zero Waste Nederland. Vervang je snijplank daarom voor een houten/bamboe variant.
6. Bonustips voor minder afval tijdens het koken: gooi je groente afval niet in de prullenbak maar geef je groenterestjes een tweede leven als bouillon of compost (met behulp van een wormenbak). Sommige ‘kontjes’ of zaadjes kan je opnieuw planten. Gooi zo min mogelijk eten weg door je maaltijden te plannen, je restjes op te eten (bijvoorbeeld als lunch) of in te vriezen. Plan ook regelmatig maaltijden met ingrediënten die je nog over hebt uit je koelkast, vriezer en voorraadkastjes. Maaltijdboxen kunnen helpen voedselverspilling tegen te gaan. Gemiddeld verspillen huishoudens 21 procent minder voedsel wanneer zij koken uit een maaltijdbox. De volgende maaltijdboxen zijn extra duurzaam:
   • Ekomenu, gezond en 100% biologisch eten, seizoensproducten direct van de boer.
   • Veganbox, voor mensen die meer plantaardig willen eten en niet goed weten waar te beginnen.
   • Marley Spoon, werkt aan CO2-neutraliteit, steunt CO2-compensatieprojecten en probeert verpakkingsafval te verminderen.

Bewaren

7. Vershoudfolie en aluminiumfolie. Plastic vrije alternatieven hiervoor zijn bee’s wraps (ook in vegan variant verkrijgbaar), siliconen deksels en food huggers.
8. (Diepvries)zakjes en vershoudbakjes. Gebruik stasher bags, of misschien kunnen je restjes of lunch gewoon bewaard worden in hergebruikte glazen potjes of een good old lunchbox zoals deze van bamboe (helaas niet vaatwasbestendig).
9. Bonustips voor bewaren: door je eten op de juiste manier te bewaren, blijft het veel langer goed. Google waar je fruit, groente en kruiden moet bewaren (binnen of buiten de koelkast). Bewaar aardappelen op een donkere plek en bewaar bananen apart van je andere fruit. En nadert de houdbaarheidsdatum van een product? Kook er iets mee en eet het op of bewaar het in de vriezer.

Schoonmaken

10. Afvalzakken. Milieu Centraal geeft aan dat we in Nederland per persoon per jaar zo’n 35 afvalzakken weggooien. Maar, dit is berekend op het aantal kilo’s restafval dat er per jaar wordt weggegooid, dus dat gaat dan waarschijnlijk om nokvolle, grote afvalzakken. Reken je ook nog mee dat er af en toe een halflege vuilniszak weggaat omdat je op vakantie gaat of de bak enorm stinkt en heb je nog een klein prullenbakje in je toilet en badkamer staan, dan zal het waarschijnlijk om nog meer zakken gaan. Mijn punt is dat hier bijna altijd plastic zakken voor worden gebruikt en dat is onnodig. Composteerbare afvalzakken passen beter in je plastic dieet. Bovendien, als je afval goed scheidt heb je sowieso al een stuk minder afvalzakken nodig dan dat gemiddelde van 35 per persoon per jaar!
11. Keukenpapier. Maak jij je keuken schoon met keukenpapier? Stap dan over op wasbare vaatdoekjes of herbruikbaar keukenpapier. Kijk wel naar vaatdoekjes zonder microplastics. Wij gebruiken die van Maistic (die helaas overal uitverkocht lijkt te zijn).
12. Plastic zeeppompjes. Deze vervangen we voor ‘ouderwetse’ blokken zeep. Want lees eens het volgende over de milieu impact: “Een Zwitserse studie uit 2009 toonde aan dat de ecologische voetafdruk van vloeibare zepen 25 procent hoger was dan die van blokzeep. Er is vijf keer meer energie nodig om vloeibare zeep te maken en twintig keer meer energie om het in een plastic fles te verpakken, in vergelijking met vaste zeep.” Verder gaan zeepblokken veel langer mee en kan je er dus geld mee besparen. Wij gebruiken Marseillezeep, wat overigens op zichzelf al een wondermiddel is!
13. Afwasborstel. Deze zijn verkrijgbaar in een bamboe of houten variant met haren van bijvoorbeeld kokosnoot. Kijk bijvoorbeeld hier. Er zijn afwasborstels, zoals deze van Ecoliving, waar je de kop van kan verwisselen, zodat je de greep kan blijven hergebruiken. Dat bespaart ook aan materiaal! Ook IKEA biedt zo’n plasticvrije afwasborstel met herbruikbaar handvat. In plaats van een afwasborstel kan je ook een spons of loofah gebruiken, zie hieronder. Voor ieder wat wils dus.
14. Spons. Net al genoemd, en nu iets uitgebreider. Want van de meeste sponsjes komen microplastics vrij (van de groene schuur kant). Gebruik een loofah of kokosspons, van LoofCo of Zo.
15. Afwasmiddel. Je kunt je afwas doen met een zeep bar in plaats van vloeibaar middel. Happy Soaps biedt bijvoorbeeld een afwaszeep. Heb jij het gebruik van bars helemaal omarmt, dan is dat misschien iets voor je. Zelf geef ik toch meestal de voorkeur aan een vloeibaar middel. Gelukkig woon ik dicht bij grote steden waar winkels als Dille en Kamille en merken als Ecover de mogelijkheid bieden om afwasmiddel te tappen in zelf meegebrachte, herbruikbare verpakkingen.
16. Vaatwastabletten. Een vaatwasser is oh zo handig, maar die all-in-one vaatwastabletten zorgen voor behoorlijk wat plastic afval, want ze zitten allemaal afzonderlijk verpakt in oplosbaar of niet oplosbaar plastic. De beste tip die ik heb gevonden om minder plastic te gebruiken in de vaatwasser is door los glansspoelmiddel, onthardingszout en vaatwaspoeder te kopen en dit zelf bij elkaar in de vaatwasser te gooien in plaats van een all-in-one blokje. Je vaatwasser heeft aparte vakjes voor de verschillende schoonmaakmiddelen; glansspoelmiddel en onthardingszout hoef je maar eens in de zoveel tijd bij te vullen. Ik gebruik zelf het vaatwaspoeder van Sonett. Omdat ik dit zelf kan doseren, gaat één verpakking heel lang mee. Glansspoelmiddel, ook van Sonett, vul ik ca. elke drie weken bij. Onthardingszout, jawel, óók die van Sonett, vul ik ca. elke drie maanden bij. Nadeel is dat deze schoonmaakmiddelen vaak toch weer in een plastic fles of zak komen. Maar omdat je er langer mee doet, vermindert de hoeveelheid plastic afval wel.

Boodschappen

17. Boodschappen. Schrik je wel eens van de hoeveelheid plastic die je moet weggooien na het koken van zelfs maar één maaltijd? Door zoveel mogelijk plasticvrij boodschappen te gaan doen kan je al enorme slagen maken! Gelukkig is dat nu makkelijker dan ooit. Bestel je boodschappen eenvoudig online bij Pieter Pot, koop verse waren op de markt of bij een speciaalzaak en neem je eigen verpakkingen mee daar naartoe. En als je geluk hebt, heb je zelfs een winkel zoals Gimsel om de hoek, waar je je eigen pasta, rijst, noten en meer kan tappen in zelf meegebrachte containers. Een aantal Albert Heijn XL filialen hebben het tappen ook al geïntroduceerd en bij Lidl tap je al een aantal jaren je nootjes zelf. Dus neem je glazen potten of bakjes met deksels mee naar de supermarkt en vul deze bij de tap. Heb je bakjes gekregen bij afhaal/thuisbezorgd? Of een handige verpakking net leeggemaakt? Maak deze schoon en geef ze een tweede leven tijdens het tappen.
18. Boodschappentas. Zorg dat je gewoon altijd een herbruikbare tas bij je hebt als je de deur uitgaat, voor het geval je toch een winkel instapt en uiteindelijk meer koopt dan je kan dragen zonder tas.
19. Groente- en fruitzakjes. En wanneer je boodschappen doet, neem dan ook zakjes mee om groente en fruit in te doen. 
20. Bonustip voor boodschappen: Laat je niet te veel verleiden door Bonusproducten en acties. Is dit iets wat je écht gaat eten? Teveel verse producten, maar ook houdbare producten, belanden makkelijk achterin je (koel)kast, om daarna vergeten te worden en te bederven. Verspilling van eten én van geld dus. Wanneer je verleid wordt om meer producten te kopen dan op je boodschappenlijstje staat, denk hier dan nog eens extra over na. Heb je toch extra producten gekocht? Plan hier dan bewust maaltijden mee. Hier kunnen maaltijdboxen ook een uitkomst bieden, omdat je met maaltijdboxen precies de juiste hoeveelheid ingrediënten in huis haalt die je gebruikt. Kijk eens naar de volgende boxen:
    • Ekomenu, gezond en 100% biologisch eten, seizoensproducten direct van de boer.
    • Veganbox, voor mensen die meer plantaardig willen eten en niet goed weten waar te beginnen.
    • Marley Spoon, werkt aan CO2-neutraliteit, steunt CO2-compensatieprojecten en probeert verpakkingsafval te verminderen.

(Buiten de deur) eten en drinken

21. Rietjes. Dit product mag sinds juli 2021 niet meer als plastic wegwerpvariant op de markt gebracht worden, maar wel als herbruikbare plastic variant en in plastic verpakking. Gelukkig zijn er tal van herbruikbare alternatieven voor als je toch graag rietjes in huis wilt hebben. In glas, RVS en bamboe bijvoorbeeld.
22. Drinkflessen. Drinken doe je niet alleen thuis. Zorg dat je als je buitenshuis bent altijd voorbereid bent op plotselinge dorst door een herbruikbare waterfles mee te nemen. Zo voorkom je dat je toch vaker dan je wilt ergens een flesje drinken koopt. Daarmee doe je, net als met veel van deze tips, niet alleen de wereld maar ook je eigen gezondheid een plezier. Wist je bijvoorbeeld dat je met het drinken van gebotteld water wel 23,5 keer zoveel plastic deeltjes binnenkrijgt als met het drinken van gewoon kraanwater uit een glas of RVS fles? Lees meer op Plastic Soup Foundation.
23. Beker-to-go. Haal jij graag een kopje koffie of ander fijn drankje on the go? Zorg dan dat je altijd een herbruikbare mok of beker hiervoor in je tas hebt zitten (naast de boodschappentas en het herbruikbare rietje).
24. Boterhamzakjes. Gebruik lunchtrommels of herbruikbare zakjes/stoffen doeken. Ze zijn er in alle soorten en maten, van allerlei materialen en met toffe printjes. Kijk maar eens naar het aanbod van Jut & Julie. Als je daar niet blij van wordt…
25. Wegwerpbestek. De plastic variant mag eigenlijk niet meer (zie deze pagina van de Plastic Soup Foundation). Nu kun je natuurlijk overstappen naar papier of hout. Maar nog beter is om voor herbruikbare producten te kiezen. Ga je op pad? Neem dan een reisbestekset mee, zoals deze van House of Husk. Wil je wegwerpproducten gebruiken omdat je een groot aantal gasten ontvangt? Vraag je gasten (of enkele gasten) om hun bestek mee te nemen. Natuurlijk (hopelijk) heb je niet voor vijftig man bestek in huis. Vind je het ongemakkelijk om je gasten te vragen? Je kunt ook makkelijk bestek huren, via bijvoorbeeld Peerby, dé plek om te lenen en huren van je buren.

Conclusie

Hoe moeilijk het ook lijkt om plastic uit je dagelijks leven te bannen, er zijn echt genoeg duurzame en plasticvrije alternatieven voor zo ongeveer elk product wat je nu dagelijks gebruikt. Ook zeker in de keuken! En ze werken net zo fijn. Je hoeft op geen enkele manier in te leveren op comfort of plezier. Ook in een plasticvrije wereld kan je fijne producten gebruiken, mooie spullen vinden en hygiënisch leven. Bovendien doe je niet alleen de wereld een plezier door voor plasticvrije alternatieven te kiezen, maar ook je eigen gezondheid en dat van je gezin! En door te kiezen voor herbruikbare in plaats van wegwerpproducten, bespaar je op termijn geld. Win-win-win dus! Maak je keuken dus stapje voor stapje zero waste met deze 25 tips.